Η ΦΩΛΙΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ του Κερτ Βόνεγκατ
Μετάφραση Φίλιππος Χρυσόπουλος, εκδόσεις Κέδρος
Προσωπικά αστεράκια 7 στα 10
Το βιβλίο ανήκει στην κατηγορία των βιβλίων που ή τα παρατάς στις πρώτες σελίδες και δε θέλεις να ξανακούσεις το όνομα του συγγραφέα ή το διαβάζεις με όλο και μεγαλύτερη περιέργεια για να καταλήξεις ότι ήταν ένα ενδιαφέρον βιβλίο.
Πάντως είναι ένα περίεργο βιβλίο.
Κινδύνεψα να το αφήσω αλλά σκέφτηκα ότι έχω και έχω διαβάσει περίεργα και χαζά βιβλία, τι πείραζε ένα ακόμα?
Η ανάγνωση ήταν εύκολη και αμέσως μόλις αποδεχόσουν το περίεργο κλίμα του, σου δημιουργούσε ενδιαφέρον. Δεν μου πήρε παραπάνω από 2 μέρες με κανονικούς ρυθμούς. Τον Κερτ Βόνεγκατ τον άκουγα πρώτη φορά.
Αφηγητής του βιβλίου είναι ένας συγγραφέας που αποφασίζει να γράψει για τη μέρα που έπεσε η βόμβα (ή καλύτερα "που έριξαν τη βόμβα") στη Χιροσίμα. Χωρίς καμία ιδιαίτερη βιασύνη αρχίζει να συγκεντρώνει στοιχεία για τον επιστήμονα που συνέλαβε και επεξεργάστηκε την ιδέα, στη συνέχεια ενδιαφέρεται για την οικογένεια του και προοδευτικά χάνεται μέσα σε ένα κλίμα περίεργο.
Να πω ότι η "φωλιά της γάτας" αναφέρεται σε ένα παιχνίδι χεριών, όπου τυλίγεται και ξετυλίγεται στα δάχτυλα ένας σπάγκος, φτιάχνοντας το σχήμα που αποκαλείται έτσι.
Ας παραθέσω μερικά στοιχεία από κριτικές που βρήκα και δίνουν επιτυχώς το στίγμα του βιβλίου.
Από την Ευμορφία Ζήση
Ο
Κερτ Βόνεγκατ γεννήθηκε το 1922 στην Ιντιανάπολη των ΗΠΑ. Σπούδασε βιοχημεία και ανθρωπολογία. Το 1943 κατατάχθηκε ως εθελοντής στον αμερικανικό στρατό. Το 1945 συνελήφθη από τους Γερμανούς και βίωσε ως αιχμάλωτος πολέμου το βομβαρδισμό της Δρέσδης, γεγονός που αποτέλεσε έναυσμα για να γράψει το γνωστότερο έργο του, το ''Σφαγείο Νο 5''.
Στη ''Φωλιά της γάτας'' ο ήρωας του βιβλίου και ταυτόχρονα αφηγητής, Τζον, συγκεντρώνει πληροφορίες προκειμένου να γράψει ένα βιβλίο. Το θέμα του βιβλίου είναι τι έκαναν διάσημοι Αμερικανοί στις 6 Αυγούστου 1945, όταν έπεσε η ατομική βόμβα στη Χιροσίμα. Κατά τη διάρκεια της έρευνας έρχεται σε επαφή με τα τρία παιδιά του Φίλιξ Χένικερ, του υποτιθέμενου εφευρέτη της ατομικής βόμβας. Ο Φίλιξ Χένικερ είναι ένας άνθρωπος ο οποίος δεν ενδιαφέρεται διόλου για τις ανθρώπινες σχέσεις παρά μόνο για την κατασκευή της βόμβας. Λίγο πριν πεθάνει εφηύρε τον πάγο-εννέα, μια ουσία που στερεοποιεί το νερό με το οποίο έρχεται σε επαφή. Έτσι, αυτόματα ο πάγος-εννέα καθίσταται πιο επικίνδυνο όπλο και από τη βόμβα υδρογόνου. Η ανακάλυψη αυτή απειλεί να αφανίσει τον κόσμο. Ο Τζον ταξιδεύει σε ένα μικρό νησί της Καραϊβικής, όπου ανακαλύπτει ότι οι άνθρωποι εκεί πιστεύουν στον τυχοδιώκτη Μπόκονον του οποίου η θρησκεία βασίζεται σε κατάφωρα ψέματα. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας: ''Όποιος αδυνατεί να καταλάβει πώς μια χρήσιμη θρησκεία μπορεί να στηρίζεται στο ψέμα, δεν πρόκειται να καταλάβει ούτε αυτό το βιβλίο''. Τέλος, μια πανέμορφη γυναίκα εξασκεί το μποκο-μάρου, το ερωτικό μασάζ πελμάτων και μαγεύει τον Τζον προσηλυτίζοντάς τον στην παράλογη αυτή πίστη. Τη στιγμή που ο Τζον ετοιμάζεται να ανακηρυχθεί πρόεδρος του νησιού εξαιτίας ενός μοιραίου λάθους, ο πάγος-εννέα πέφτει στη θάλασσα και τα πάντα παγώνουν.
Η ''Φωλιά της γάτας'' είναι ένα μυθιστόρημα φαντασίας. Τίποτα σε αυτό το βιβλίο δεν είναι αλήθεια. Το καυστικό στοιχείο και η σάτιρα σφραγίζουν την ιστορία που πλέκει ο Βόνεγκατ γύρω από το ζοφερό εύρημα, τον πάγο-εννέα. Ο συγγραφέας μέσω της επιστημονικής φαντασίας καυτηριάζει την εγκληματική επιστημονική αφέλεια, την τυφλή εμπιστοσύνη στους επιστήμονες που τους επιτρέπει να προβαίνουν σε ολέθρια πειράματα, τη θρησκοληψία, τον πατριωτισμό, την πολιτική, τον έρωτα. Μια είναι η αξία που προβάλλεται ως μέτρο όλων, ο άνθρωπος. Το βιβλίο αποτελείται από 127 μικρά κεφάλαια. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Βόνεγκατ είναι γεμάτη συμβολισμούς που παρακινούν τον αναγνώστη σε βαθύτερη σκέψη. Πολύ καλή η μετάφραση του Φίλιππου Χρυσόπουλου.
Ακόμη μια κριτική από τον Θοδωρή Γεωργακόπουλο.
Η "Φωλιά της Γάτας" είναι ένα από τα παραληρηματικά μυθιστορήματα φαντασίας που έχουν μια εντελώς εξωφρενική πλοκή, διάστικτη από απίθανες ιδέες. Αυτό, πιστεύω, είναι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα στη λογοτεχνία : Το αναπάντεχο. Το να διαβάζεις μια φράση που δεν περίμενες με τίποτα, να τελειώσεις μια πρόταση και να νιώθεις την έκπληξη. Αυτό είναι και το φόρτε του Βόνεγκατ: Ποτέ δεν ξέρεις πώς θα τελειώσει η παράγραφος που διαβάζεις και, από ένα σημείο και μετά, ξέρεις ότι κάτι απίθανο θα συμβεί ωσονούπω, συνέχεια, και συνηθίζεις στην αναμονή της έκπληξης, και ο συγγραφέας δεν απογοητεύει ποτέ. Εκπλήσσει συνέχεια.
Το
συγκεκριμένο βιβλίο λέει την περιπέτεια ενός κυνικού τύπου, που αποφασίζει να γράψει την ιστορία της τελευταίας μέρας της ζωής του ανθρώπου που ανακάλυψε την ατομική βόμβα. Αναζητεί τα τρία παιδιά του, μιλά με τους συνεργάτες του, και το ταξίδι τον πηγαίνει σε ένα νησί της Καραϊβικής, στην ανακάλυψη της πιο κυνικής θρησκείας του κόσμου, και ενός υπερόπλου πολύ πιο φονικού από την ατομική βόμβα. Οι συμβολισμοί είναι παντού, η γλώσσα κοφτή, το χιούμορ διάχυτο και τα κεφάλαια μικρούλια. Ευτυχώς και η μετάφραση είναι αξιοπρεπέστατη. Είναι από τα βιβλία που τα τελειώνεις σε μια, πολύωρη καθισιά, ίσως δίπλα σε ένα τζάκι, καθώς έξω κάνει κρύο και βρέχει.
Δυστυχώς η βιβλιογραφία του συγγραφέα στα ελληνικά είναι πολύ φτωχή -μόνο κάτι δοκίμιά του κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τον Πατάκη με τίτλο "Ένας άνθρωπος χωρίς πατρίδα", ενώ τα μυθιστορήματά του είχαν κυκλοφορήσει πριν από δεκαετίες σε μεταφράσεις άθλιες- αλλά από την άλλη καλύτερα να τα διαβάσετε στα αγγλικά, όπου το κυνικό χιούμορ του λειτουργεί καλύτερα.
Και συνεχίζει ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος.
Τέλος, παραθέτουμε τους 8 κανόνες του Κερτ Βόνεγκατ για το πώς πρέπει να γράφεις ένα διήγημα (χρήσιμο και για τους bloggers):
1. Κάνε τον ξένο που θα σε διαβάσει να πιστέψει ότι δεν πέταξε το χρόνο του.
2. Δώσε στον αναγνώστη τουλάχιστον ένα χαρακτήρα τον οποίο να υποστηρίζει.
3. Κάθε χαρακτήρας σου θα πρέπει να επιζητά κάτι -έστω κι ένα ποτήρι νερό.
4. Κάθε πρόταση πρέπει να κάνει τουλάχιστον ένα από δύο πράγματα: Να αποκαλύπτει ένα χαρακτήρα ή να προωθεί την πλοκή.
6. Να είστε σαδιστής. Όσο γλυκοί και αθώοι κι ας είναι οι πρωταγωνιστές σας, κάντε τους να πάθουν τραγικά πράγματα -έτσι ο αναγνώστης θα μάθει από τι είναι φτιαγμένοι.
7. Γράψτε για να ικανοποιήσετε έστω έναν άνθρωπο. Αν "ανοίξετε το παράθυρο για να κάνετε έρωτα στον κόσμο", που λέει ο λόγος, θα αρπάξετε μια πνευμονία.
8. Δώστε στους αναγνώστες όση περισσότερη πληροφορία γίνεται όσο πιο σύντομα γίνεται. Ξεχάστε το σασπένς. Οι αναγνώστες πρέπει να καταλαβαίνουν όλα όσα συμβαίνουν τόσο καλά, που να μπορούν να τελειώσουν την ιστορία από μόνοι τους, αν έρθουν κατσαρίδες και φάνε τις τελευταίες σελίδες.
Ωραίες συμβουλές οι τελευταίες ε?
